Ortodonta pracuje nad napraw\u0105 wad zgryzu oraz nieprawid\u0142owo\u015bci i krzywizn z\u0119bowych. Co warto zapami\u0119ta\u0107? Wada zgryzu polega na nieprawid\u0142owym umiejscowieniu z\u0119b\u00f3w lub szcz\u0119ki, co z kolei jest prost\u0105 drog\u0105 do istotnych problem\u00f3w z wys\u0142awianiem si\u0119, zaburzenia symetrii twarzy \u2013 oddzia\u0142uj\u0105c negatywnie na wygl\u0105d i b\u0119d\u0105c powodem kompleks\u00f3w w p\u00f3\u017aniejszym wieku. Przebieg leczenia wady zgryzu jest d\u0142ugi i poch\u0142ania zwykle oko\u0142o 2 lat.<\/p>\n
Przyczyny powstawania wad szcz\u0119ki<\/strong><\/p>\n Wady zgryzu dziel\u0105 si\u0119 na wrodzone i nabyte. Do zniekszta\u0142cenia \u017cuchwy mo\u017ce doj\u015b\u0107 ju\u017c we wczesnym rozwoju dziecka, jeszcze w trakcie ci\u0105\u017cy, jednak zwykle s\u0105 to z\u0142e przyzwyczajenia dzieci. Nieprzerwane ssanie kciuka czy \u017ale dopasowanego smoczka, gryzienie przedmiot\u00f3w (na przyk\u0142ad twardych klock\u00f3w), zgrzytanie z\u0119bami, czy oddychanie przez usta wywo\u0142uje zniekszta\u0142cenia szcz\u0119ki. Tak\u017ce z\u0142e uk\u0142adanie dziecka podczas karmienia piersi\u0105, mo\u017ce powodowa\u0107 k\u0142opoty. Na pierwszy przegl\u0105d kontrolny dobrze zapisa\u0107 dziecko w wieku oko\u0142o 7 lat. Dzi\u0119ki temu ortodonta szybko wska\u017ce mo\u017cliwe zmiany i zatroszczy si\u0119 o prawid\u0142owy rozw\u00f3j dziecka.<\/p>\n Dlaczego wizyta u ortodonty jest przydatna?<\/strong><\/p>\n Nieleczenie albo lekcewa\u017cenie wady prowadzi do jej nat\u0119\u017cenia, a to z kolei podwy\u017csza ryzyko seplenienia i krzywizny z\u0119b\u00f3w oraz mo\u017ce sprawia\u0107 k\u0142opot w spo\u017cywaniu pokarm\u00f3w, a tak\u017ce oddychaniu. Z\u0142y uk\u0142ad szcz\u0119ki wywo\u0142uje b\u00f3le z\u0119b\u00f3w, ich ruszanie si\u0119 lub przedwczesne wytarcie. Sprzyja to te\u017c narastaniu kamienia naz\u0119bnego i mo\u017ce prowadzi\u0107 do rozwoju chor\u00f3b dzi\u0105se\u0142, pr\u00f3chnicy, czy paradontozy.<\/p>\n Rodzaje wad zgryzu<\/strong><\/p>\n Ty\u0142ozgryz \u2013 najcz\u0119stsza wada zgryzu. Dolne z\u0119by s\u0105 cofni\u0119te wzgl\u0119dem g\u00f3rnych, przy czym z\u0119by przednie nie stykaj\u0105 si\u0119 wzajemnie. Zdarza si\u0119, \u017ce g\u00f3rne siekacze s\u0105 wykrzywione w stron\u0119 g\u00f3rnej wargi, a twarz odkszta\u0142ca si\u0119 poprzez cofni\u0119cie \u017cuchwy.<\/p>\n Przodozgryz \u2013 w tym przypadku to g\u00f3rne z\u0119by chowaj\u0105 si\u0119 za dolnymi. Powstaje widoczne wysuni\u0119cie brody do przodu.<\/p>\n Zgryz krzy\u017cowy \u2013 zar\u00f3wno z\u0119by dolne jaki i g\u00f3rne, zachodz\u0105 na siebie nieregularnie na niekt\u00f3rych odcinkach lub w ca\u0142ym \u0142uku z\u0119bowym.<\/p>\n Zgryz g\u0142\u0119boki \u2013 g\u00f3rne z\u0119by zachodz\u0105 i przykrywaj\u0105 2\/3 wysoko\u015bci z\u0119b\u00f3w dolnych. Wp\u0142ywa to na utrat\u0119 symetrii twarzy ze wzgl\u0119du na skr\u00f3cenie dolnego odcinka. Tak usytuowane z\u0119by przesadnie si\u0119 \u015bcieraj\u0105, \u00a0co prowadzi do chor\u00f3b dzi\u0105se\u0142 i przyz\u0119bia.<\/p>\n Zgryz otwarty \u2013 z\u0119by wcale nie stykaj\u0105 si\u0119 ze sob\u0105. Wada przeszkadza w \u017cuciu pokarmu, a tak\u017ce w prawid\u0142owej wymowie \u2013 zw\u0142aszcza sp\u00f3\u0142g\u0142osek przednioj\u0119zykowo z\u0119bowych (t, d, s, z, dz, c, n, \u0142). Skutkiem zgryzu otwartego jest wyd\u0142u\u017cenie twarzy i niedorozw\u00f3j szcz\u0119ki.<\/p>\n St\u0142oczenia z\u0119b\u00f3w \u2013 pojawiaj\u0105 si\u0119 wtedy, gdy z\u0119by s\u0105 zbyt du\u017ce w stosunku do z\u0119bodo\u0142\u00f3w. Wyrastaj\u0105 poodwracane lub w z\u0142ych po\u0142o\u017ceniach, ze wzgl\u0119du na brak przestrzeni w jamie ustnej.<\/p>\n Z\u0119by odseparowane \u2013 pomi\u0119dzy z\u0119bami pojawiaj\u0105 si\u0119 widoczne odst\u0119py, powodowane nadmiarem miejsca w szcz\u0119ce.<\/p>\n Jak skorygowa\u0107 wady zgryzu? Kiedy pomo\u017ce ortodonta?<\/strong><\/p>\n Leczenie wady zgryzu zazwyczaj rozpoczyna si\u0119 od chwili wyr\u017cni\u0119cia z\u0119b\u00f3w sta\u0142ych, czyli oko\u0142o 11 roku \u017cycia, cho\u0107 ortodonci doradzaj\u0105 zadbanie o prawid\u0142owy zgryz w ka\u017cdym wieku. Szcz\u0119ki dzieci s\u0105 znacznie bardziej plastyczne, ni\u017c szcz\u0119ki os\u00f3b doros\u0142ych, dlatego leczenie jest prostsze i spada ryzyko b\u00f3lu lub powik\u0142a\u0144, jednak korekcja z\u0119b\u00f3w jest mo\u017cliwa dla ka\u017cdego.<\/p>\n Rodzaje aparat\u00f3w na z\u0119by<\/strong><\/p>\n Aparaty ortodontyczne dziel\u0105 si\u0119 na sta\u0142e \u2014 przytwierdzane do z\u0119b\u00f3w specjalistycznym klejem oraz ruchome \u2014 mo\u017cliwe do samodzielnego zdejmowania. Aparaty ruchome s\u0105 cz\u0119\u015bciej stosowane u dzieci, ni\u017c u doros\u0142ych.<\/p>\n Aparat tradycyjny, metalowy \u2014 si\u0142\u0105, kt\u00f3ra koryguje wad\u0119, jest w tym przypadku \u0142uk scalony z metalowymi zamkami, kt\u00f3re przykleja si\u0119 do poszczeg\u00f3lnych z\u0119b\u00f3w i mocuje przy u\u017cyciu ligatur ortodontycznych. Dla uatrakcyjnienia, szczeg\u00f3lnie dla m\u0142odszych pacjent\u00f3w, istnieje mo\u017cliwo\u015b\u0107 wyboru r\u00f3\u017cnych kolor\u00f3w ligatur. Dla ceni\u0105cych wi\u0119ksz\u0105 estetyk\u0119 dost\u0119pne s\u0105 warianty z zamkami ceramicznymi, porcelanowymi, szafirowymi lub kryszta\u0142owymi, kt\u00f3re s\u0105 niewidoczne na tle z\u0119b\u00f3w. Sprawdzaj\u0105 si\u0119 zw\u0142aszcza u posiadaczy bia\u0142ych z\u0119b\u00f3w.<\/p>\n Aparat lingwalny \u2014 mocowany jest odwrotnie ni\u017c ten tradycyjny, bo od wewn\u0105trz jamy ustnej. Wykonywane s\u0105 dla ka\u017cdego pacjenta indywidualnie i niweluj\u0105 wstyd zwi\u0105zany z noszeniem aparatu na z\u0119bach, bo ten jest niewidoczny. Wad\u0105 tego aparatu jest pocz\u0105tkowa trudno\u015b\u0107 wyra\u017anego m\u00f3wienia.<\/p>\n Aparat samoligaturuj\u0105cy \u2014 ten rodzaj aparatu na z\u0119by r\u00f3\u017cni si\u0119 od innych budow\u0105. \u0141uk ortodontyczny przytrzymuje zestaw klapek, dzi\u0119ki czemu drut jest ruchomy, a korekcja wady zgryzu trwa kr\u00f3cej.<\/p>\n Aparat Clear Aligner \u2014 to przezroczysta nak\u0142adka na z\u0119by dopasowywana indywidualnie, kt\u00f3ra jest dobrym rozwi\u0105zaniem dla os\u00f3b, kt\u00f3re ceni\u0105 estetyk\u0119. Aparat jest praktycznie niewidoczny, a dzi\u0119ki temu, \u017ce mo\u017cna go zdj\u0105\u0107 samodzielnie, jest \u0142atwy w utrzymaniu higieny.<\/p>\n Ile zap\u0142acisz za aparat na z\u0119by?<\/strong><\/p>\n Ceny aparat\u00f3w na z\u0119by s\u0105 zale\u017cne od wybranego modelu. Najta\u0144szymi aparatami s\u0105 te tradycyjne. W ich przypadku ceny za jeden \u0142uk rozpoczynaj\u0105 si\u0119 od 1200 z\u0142otych. Nowsze rozwi\u0105zania, bardziej komfortowe \u2013 niemetalowe czy przezroczyste \u2014 poch\u0142on\u0105 wi\u0119cej pieni\u0119dzy. Ich ceny wahaj\u0105 si\u0119 od 3 do 6 tysi\u0119cy. Cena najdro\u017cszych aparat\u00f3w lingwalnych mo\u017ce dochodzi\u0107 nawet do 9 tysi\u0119cy z\u0142otych. \u00a0Aparaty ortodontyczne s\u0105 te\u017c dost\u0119pne do wzi\u0119cia na raty. W koszt leczenia trzeba tak\u017ce wliczy\u0107 koszty wizyt kontrolnych, kt\u00f3rych ilo\u015b\u0107 jest wsp\u00f3\u0142zale\u017cna z czasem leczenia. Leczenie ortodontyczne mo\u017ce by\u0107 finansowane przez NFZ dla dzieci poni\u017cej 12 roku \u017cycia i tylko w przypadku aparat\u00f3w ruchomych.<\/p>\n Jak dba\u0107 o z\u0119by podczas noszenia aparatu ortodontycznego?<\/strong><\/p>\n Dba\u0142o\u015b\u0107 o z\u0119by\u00a0 w trakcie leczenia jest niezwykle wa\u017cna. Aparat mo\u017ce pocz\u0105tkowo wywo\u0142ywa\u0107 dyskomfort, ze wzgl\u0119du na to, \u017ce znacznie \u0142atwiej przyklejaj\u0105 si\u0119 do niego pozosta\u0142o\u015bci posi\u0142ku. Nale\u017cy my\u0107 z\u0119by po jedzeniu i unika\u0107 pokarm\u00f3w, kt\u00f3re mog\u0105 przykleja\u0107 si\u0119 do zamk\u00f3w i powodowa\u0107 ich odczepienie. Z kolei twarde produkty mog\u0105 trwale uszkodzi\u0107 aparat.<\/p>\n